Sudoku Nasıl Oynanır ?

2005den beri dünyanın en çok ilgi gören bulmacaların başında gelen bu bulmacada, harfler değil rakamlar kullanılır. Rakamlarla oynanmasına karşın matematikle ilgisi olmayan sudoku bulmaca toplama yada çarpma bilgisi gerektirmez. Sudoku bulmaca, mantık temelli ve sayıların yerleştirilmesine dayanan bir kombinasyon bulmacasıdır. Fakatç 9x9 ızgaralı bir karenin içindeki tüm satır, sütun ve 3x3 karesel bölgelerin her birinde 1den 9a kadar tüm sayıların bulunması ve hiç birinde tekrarlı sayı olmamasıdır.

Orjinali 9x9 kareden oluşan sudokuda bulmacanın zorluk derecesine gore çeşitli sayılarda ipuçları verilebiliyor. Verilen ipuçları baz alınıp, mantık yürütülerek çözülen bulmacada, minimum ipucuyla hazırlanabilecek sudoku bulmacanın 17 ipucu içermesi gerektiği belirlenmiş.
9x9 sudoku bumaca çözüm
Otobüste, teneffüste, yolculukta, öğle içinde rahatça çözülebilecek bir bulmaca türü olan sudoku; gençlerde zeka gücünü artırıcı etki yaparken, belli bir yaş üzerindeki kişilerde ise unutkanlık hastalığı olarak ortaya çıkan Alzheimer hastalığına karşı koruyucu tesir ortaya koyuyor.
Sudokunun tarihi, Tarihçesi?

Japonya'dan tüm dünyaya yayılan bir bulmaca olan sudoku bulmacanın isim babası Japon bulmaca dergisi şirketi  Monthly Nikolist 'in kurucusu Maki Kaji'ydi. Dergide ilk başlarda 1984 yayınlanan bulmaca ilk zamanlarında japonca "sayılar tek olmalı" anlamına gelen "Suuji wa dokushin ni kagiru" olarak anılmış, daha sonra ise bu isim kısaltılarak Sudoku halini almıştır. çağdaş sudoku bulmaca dünyaya Japonya'dan yayılsa da, aslına bakarsak çok daha öncesi olan bir bulmaca...

Sudoku bulmacaya esin kaynağı olan Latin Karesi üzerine Euler'in bazı çalışmaları olması nedeniyle oyunun kaşifi olarak Euler'in olduğu yönünde bazı yanlış anlaşılmalar vardır. Gel gör ki, Euler'den binlerce yıl önce Greco-Latin Kareleri olarak bilinene Latin Kareleri özellikle kabir ve mezarların üzerinde tılsım olarak kullanılmış. Euler'in yaptığı ise popülaritesini canlandırmak olmuş.

Fransız sudoku gibi 1800'lerin sonlarında Fransız gazetesi La France'da 9x9 düzeninde, 1den 9a sayıları tüm satır ve sütunlara yerleştirilmesini bekleyen, büyülü Kare(magic square) olarak anılan bulmacalar yayınlanmış. Ancak 3x3 alt karelerin olmaması ve çözüm için bir tek mantığın kafi olmayıp, matematik kullanılması da sudoku bulmaca ile aradaki farklardandı.

Sudoku bulmacayı bildiğimiz formatına ise emekli bir mimar olan 74 yaşındaki Hindistan'dan Howard Garns getirmiş. Garns'ın hazırladığı bulmacalar 1979'da Dell Magazin dergisinde Number Place adıyla yayınlanmışken, bulmacanın kaşifi Sudoku adıyla bu kadar fenomen bulunduğunu göremeden 1989'da hayata veda etmiş.

Yeni Zelandalı emekli yargıç Wayne Gould 1997'de bir Japon bulmaca kitabında gördüğü oyunu bilgisayar programıyla geliştirdi ve sudoku bulmacayı kullanması için The Times gazetesini ikna etti. Gazete oyuna 2004'te yer verince bir anda popülerleşmeye başladı. Ardından internete ve cep telefonlarına kadar ulaştı. New York Times Bulmaca Editörü ve Dünya Zeka Oyunları Federasyonu eski Başkanı Will Shortz da sudoku bulmacayı ünlendiren isimlerden biri oldu.

Dünya'da ve Türkiye'de ilk sudoku bulmaca kitabını bir Türk; Nevzat Erkmen yayınlamış. Erkmen, Zeka Oyunları Federasyonu’nun kurucu üyesi ve Türkiye temsilcisi, hem de Gould’un keşfinden 3 yıl önce bulmacayı Türkiye’ye taşıyıp bizlere DİAMOND adıyla tanıtan isim olmuştur.

Japonya'dan Nikoli firmasının tescil etmiş olduğu ve tüm dünyaya yaydığı, günümüzde 100'ün üzerinde ülkede fenomen haline gelen sudoku bulmaca halen bazı yerlerde Number Place olarak anılıyor. Türkiye'de 1994'den beri Diamond olarak anılan bulmaca sonradan hepimiz tarafından SUDOKU adıyla bilinmeye başlandı.

2005 senesinde Sky One ve BBC kanallarında televizyonlarda sudoku show ve sudoku yarışma programları yayınlanmıştır.

İlk Dünya Sudoku Şampiyonası 2006 senesinde İtalya'da düzenleniyor. 2005 yılına kadar biroldukça ülkede ulusal sudoku bulmaca yarışmaları düzenlense de ilk uluslar arası organizasyona 2005 Dünya Zeka Oyunları Şampiyonası sırasında İtalyan ekibi "Sudoku çok popüler oldu. Bir dünya şampiyonası düzenlemek istiyoruz" diyince karar verilmiş.
2008 senesinde ise popülariteyi takiben iTunes Store 'da iPhone ve iPod Touch için ilk sudoku bulmaca programı satışa sunuldu.

Sudoku Türevleri

4x4 sudokuÖzellikle 2010 ondan sonra ise sudoku bulmaca türevi olarak yada rakibi olarak samurai sudoku, kendoku, parçalı sudoku, toplamlı sudoku, futoshiki, kakuro, çit, ABC kadar rahat, işlem tamamlama şeklinde birçok keyifli zeka ve mantık oyunu meşhur olsa da hiç biri sudoku bulmacanın yakaladığı popülariteye ulaşamamıştır.

Bunu yanı sıra 4x4 sudoku bulmaca, 6x6 sudoku bulmaca gibi rahat seviyedeki öğrenmeyi sağlayan türevleri yeni başlayanlara, samurai sudoku, 12x12 sudoku ve 16x16 sudoku, sudoku küpü şeklinde türevleri ise uzman sudoku severleri cezbetmeyi başarmıştır.

Sudoku Bulmacayla İlgili Son Gelişmeler

2012 yılında daha önce belirttiğimiz şeklinde bir sudoku bulmacada en az 17 ipucu olması gerektiği ve 16 ipucu içeren bir sudoku bulmaca olamayacağı konusunda İrlanda'da bilimsel bir araştırma yapılıp makale de yazılmış durumda. "There is no 16-Clue Sudoku: Solving the Sudoku Minimum Number of Clues problem"  adıyla piyasaya sürülen makaleye buradan ulaşabilirsiniz.

2012 senesinde gene MEB - Talim Terbiye Kurulu kararıyla orta okullarda seçmeli olarak Zeka Oyunları Dersi müfredata eklenmiş ve sudoku bulmacayla genç beyinlerin daha ufak yaşlarda tanışmaları sağlanmıştır. Bu sayede 4x4 sudoku ve 6x6 sudoku benzer biçimde daha basit, sudoku bulmacanın mantığını kavratmaya yönelik versiyonları da ülkemizde kendine yer bulmaya başlamıştır.

Aşağıdaki linkten 4x4 sudoku bulmacaları bulabileceğiniz bir siteyi inceleyebilirsiniz.
Http://4x4sudokupuzzle.Blogspot.Com
Zeka oyunları tutkunu ve matematik-geometri öğretmeni olan A.Cihad Canan; öğrencilerine, öğretmen arkadaşlarına faydalı olacağını düşündüğü çalışmalarını ve paylaşımlarını Cihad Hoca sitesinde yaparken, TestKitabi.TK sitesinde ise arşivindeki biroldukça yayınevine ilişkin yüzlerce pdf test kitaplarını paylaşıyor.